نوآوری و تعاریف آن

با افزایش پویایی و سریع تر شدن سرعت تغییرات در محیط های سازمانی، تلاش برای سازگاری با شرایط جدید اهمیت بیشتری یافته است. این سازگاری با تغییرات از طریق خلاقیت و نوآوری امکان پذیر است تا جایی که خلاقیت و نوآوری را می توان یکی از عوامل تعیین کننده در بقا و رشد سازمان ها دانست. به گفته محمودی میوند و همکاران (1394) مفهوم نوآوری نخستین بار توسط شومپیتر در سال 1934 تعریف شد. او نوآوری را با توسعه اقتصادی مرتبط دانسته و به عنوان ترکیب جدید از منابع مولد ثروت معرفی کرده است. برخی در این بین گاهی نوآوری را با خلاقیت یکی می دانند. در صورتی که دو مفهوم متمایز هستند. در ادامه با نوآوری و تعاریف آن بیشتر آشنا می شوید.

تفاوت نوآوری با خلاقیت، کشف و اختراع

خلاقیت اولین حضور یک ایده برای یک محصول با یک فرآیند است. در حالی که نوآوری اولین تلاش برای عملی کردن این ایده است. برخی نیز نوآوری را با ابداع یکی می کنند اما برای به وقوع پیوستن نوآوری چیزی بیش از ابداع مورد نیاز است (حسنوی و جهانگیری، 1386). کشف به آشکار ساختن چیزی که وجود داشته ولی کسی متوجه آن نشده، دلالت دارد، در حالی که اختراع به ترکیبات جدیدی از عوامل شناخته شده مربوط است. خلاقیت به مفهوم آفریدن چیزی نو، عموما بر جنبه های فکر و نظری و در سطح فرد یا گروه های کوچک اشاره دارد و نوآوری پیاده کردن و اجرای موفقیت آمیز ایده های خلاق در سطح سازمان  می باشد (حضوري و خدادادحسيني، 1384).

تعاریف نوآوری

جدید بودن

علیرضایی و تولایی (1387) نوآوری را حاصل جمع اختراع، مفهوم و انتفاع می دانند. در این معادله، کلمه مفهوم اشاره بر ایده ای است که با توجه به چهارچوب مرجعی آن فرد، دپارتمان، سازمان و یا یک دانش انباشته شده جدید است. کلمه اختراع اشاره به هر ایده ای جدید است که به حقیقت رسیده باشد، کلمه انتفاع بر به دست آوردن حداکثر استفاده از یک اختراع دلالت دارد.

نوآوری عملی ابتکاری و جدید است. فتحی زاده و همکاران (1390) نوآوری را به عنوان هر ایده ای جدید نسبت به یک سازمان و یا یک صنعت و یا یک ملت و یا در جهان تعریف کرده اند. رنجبریان (1392) معتقد است نوآوری فرآیند ایجاد هر چیز جدیدی است که برای فرد، گروه، سازمان، صنعت یا اجتماع، ارزش مهمی داشته باشد. به عبارت دیگر به کارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر، ارائه محصول و یا خدمات جدید، نوآوری است.

سیستمی بودن

رحیم نیا و همکاران (1395) معتقدند نوآوری به هر ایده، عمل و یا محصول مصنوعی مربوط می شود که از نظر افراد در یک سیستم اجتماعی جدید و نو تلقی گردد. کو و لو (2010) معتقدند نوآوری، اختراعات تکنولوژی محوری هستند که به خاطر ضرورتهای بازارهای جدید و یا فرصت های خدماتی جدید، معرفی شده اند.  استراب (2011) نوآوری را ارائه خدمات و محصولات جدید، بهبود یافته و رقابت پذیرتر تعریف می کند. این جدید بودن در تعریف بیورک (2014) نیز مشهود است، او نوآوری را محصولات، خدمات، سیستمها و فرآیندهای جدید معرفی می کند. هنریک و شولتز (2014) نوآوری را ایجاد راه حل های کاملا جدید و یا در حال تکامل معرفی کرده اند که از طریق محصولات، خدمات و یا فرآیند ها به ذینفعان کمک کنند.

برخی محققین با نگاهی سیستمی، نوآوری را تعریف کرده اند. بهرامی و همکاران (1389) فرآیند خلق، توسعه و اجرای یک ایده جدید و یا رفتار تازه را نوآوری می نامند. فریرا و همکاران (2013) معتقدند که نوآوری مکانیزمی است که شرکتها با آن به محصولات جدید، فرآیند های جدید و یا ملزومات مورد نیاز سیستم ها دست می یابند و باعث دگرگونی بازارها، تکنولوژی ها و مدل های رقابتی می گردند. برون و ازبرن (2013) نوآوری را معرفی و کاربرد ارادی یک ایده، روند، محصول و یا روش در یک نقش، گروه و یا سازمان تعریف کرده اند به طوری که برای آنها و یا حتی جامعه منافعی داشته باشد.

عامل تغییر

برخی صاحب نظران بر روی تغییری که نوآوری ایجاد می کند تاکید دارند. چان و همکاران (1998) معتقدند که نوآوری جستجوی هدفمند و سازماندهی شده برای تغییر است. گالوج و وینستین (1997) بیان   می کنند که نوآوری عبارتست از هر تغییری که بر روی بخشی از جنبه های یک ویژگی خواه فنی، خدماتی و یا تجاری، تاثیر بگذارد.  دهقان و همکاران (1391) نوآوری را به عنوان معرفی یک واحد تغییر تکنولوژیک  می دانند که در واقع ایجاد یک محصول، خدمت و یا روش جدیدی است. آنها نوآوری در خدمات دولتی را ایده های جدید پیرامون ایجاد ارزش افزوده اجتماعی معرفی می کنند. چکیده تعاریف نوآوری در جدول  1 نشان داده شده است.

جدول 1. تعاریف نوآوری

نتیجه گیری

به صورت واضح، جدید بودن، تغییر دادن و فرآیند بودن، از ارکان مهم نوآوری هستند. بر اساس تعاریف مختلف فوق می توان تعریفی جامع برای نوآوری ارائه داد. نوآوری فرآیندی است که با هدف تغییر، از طریق محصولات، خدمات، سیستمها، فرآیندها و راه حل های جدید ارزش بیشتری برای ذینفعان ایجاد  می کند.

منابع

1. بهرامي، س.، يارمحمديان، م.، رجايي پور، س.، بختيارنصرآبادي، ح.، كاظمي، ا.، (1389)، نوآوري اداري و تکنيکي در دانشگاه هاي علوم پزشکي و غير علوم پزشکي استان اصفهان، مدیریت اطلاعات سلامت، 7، 707-714
2. حسنوي، ر.، جهانگيري، آ.، (1386)، نوآوري ارزش در صنعت خدماتي درماني، مدیریت فردا، 5، 18، 93-102
3. حضوري، م.، خدادادحسيني، س.، (1384)، طراحي و تبيين مدلي براي نهادينه كردن نوآوري در بخش دولتي ايران، دانشور رفتار، 12، 11، 37-56
4. دهقان، ر.، طالبي، ك.، عربيون، ا.، (1391)، پژوهشي پيرامون عوامل موثر بر نوآوري و كارآفريني سازماني در دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور، پياورد سلامت، 6، 1، 22-33
5. رحیم نیا، ف.، پورسلیمی، م.، بصیر، ل.، (1395)، تاثیر نوآوری در خدمات بر نیات رفتاری مشتریان به واسطه بازاریابی حسی (مورد مطالعه: هتل های پنج ستاره شهر مشهد)، فصبنامه علمی پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، 21، 19-36
6. رنجبریان، ر.، (1392)، خلاقیت و نواوری در سازمان ها، کار و جامعه، 161، 28-38
7. علیرضایی، ا.، تولایی، ر.، (1387)، ترغیب خلاقیت و نوآوری در میان کارکنان سازمان، توسعه انسانی پلیس، 5، 16، 37-60
8. محمودي ميمند، م.، مظلومي، ن.، وجداني، ف.، (1394)، عوامل موثر بر نوآوري در صنعت بيمه كشور، پژوهشنامه بیمه، 30، 1، 53-94
9. Björk, P., (2014), The DNA of tourism service innovation: A quadruple helix approach, Journal of the Knowledge Economy, Vol. 5, No. 1, pp. 181–202: http://dx.doi.org/10.1007/s13132-014-0183-x
10. Brown, L., Osborne, S., P., (2013), Risk and innovation: Towards a framework for risk governance in public services, Public Management Review, Vol. 15, No. 2, pp. 186–208: http://dx.doi.org/10.1080/14719037.2012.707681
11. Chan, A., Go, F., M., Pine, R., (1998), Service innovation in Hong Kong: Attitudes and practice, The Service Industries Journal, Vol. 18, No. 2, pp. 112-124: http://dx.doi.org/10.1080/02642069800000021
12. Ferreira, J., J., M., Raposo, M., L., Fernandes, C., I., (2013), Does innovativeness of knowledge-intensive business services differ from other industries?, The Service Industries Journal, Vol. 33, No. 7–8, pp. 734–748: http://dx.doi.org/10.1080/02642069.2013.740462
13. Gallouj, F., Weinstein, O., (1997), Innovation in services, Research Policy, Vol. 26, No. 4–5, pp. 537–556: https://doi.org/10.1016/S0048-7333(97)00030-9
14. Henrike, H., W., Schultz, C. (2014), The impact of health care professionals’ service orientation on patients’ innovative behavior, Health Care Management Review, Vol. 39, No. 4, pp. 329–339: http://dx.doi.org/10.1097/HMR.0b013e31829d534c
15. Ko, H., T., Lu, H., P., (2010), Measuring innovation competencies for integrated services in the communications industry, Journal of Service Management, Vol. 21, No. 2, pp. 162–190: https://doi.org/10.1108/09564231011039277
16. Straub, A., (2011).Maintenance contractors acting as service innovators. Construction Innovation: Information, Process, Management, 11(2), 179–189. http://dx.doi.org/10.1108/14714171111124158